Συνέντευξη: Η Ασπρίλα Του Αιγαίου Είναι Ένα Παραμύθι
Το σπιτόσκυλο σου έχει ξαναεκφράσει την απέχθειά του για τη μονότονη ασπρίλα των Κυκλαδίτικων σπιτιών και για τις Κυκλάδες εν γένει. Πρόσφατα κουβέντιασε με τον αρχιτέκτονα και καθηγητή του ΕΜΠ Δημήτρη Φιλιππίδη για τη Σαντορίνη (άλλη ιστορία μεγάλη) και πώς το 'φερε η κουβέντα, αρχίσαν να μιλάνε για το χρώμα των σπιτιών στα νησιά του Αιγαίου, θέμα στο οποίο ο καθηγητής είναι ειδικός. Να τι είχε να πει:
"Όταν το Αιγαίο ήταν φίσκα σε πειρατές, οι κάτοικοι των νησιών ήταν σκαρφαλωμένοι σε κάτι αετοράχες, όσο πιο μακριά από τη θάλασσα γίνεται, προστατευμένοι από τείχη, με τα σπίτια σε σειρές, ώστε να μην μπορούν να μπουκάρουν και να τους ληστέψουν. Πολύ λογικά, άφηναν τα σπίτια τους άβαφα, στο χρώμα της πέτρας. Το να βάψεις ήταν βλακεία εκείνη την εποχή. Με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους σταμάτησε η πειρατεία, και οι οικισμοί άρχισαν να μεγαλώνουν, να βγαίνουν απ' τα τείχη των οχυρών τους. Και τότε τα πράγματα άλλαξαν.
Την εποχή εκείνη άρχισε να επικρατεί ο νεοκλασικισμός στην Ελλάδα. Ήμασταν νέο κράτος, και η πρωτεύουσα χτιζόταν νεοκλασική. Όταν ο Ζάππας έδωσε λεφτά για να γίνουν σχολεία, γέμισε η Ελλάδα με νεοκλασικά σχολεία. Αυτό ήταν ένα πρότυπο πολύ σημαντικό και έντονο. Επηρέασε τα πάντα. Έτσι, και στα νησιά, αυτοί που ήθελαν να φαίνονται πιο ανώτεροι, έχτισαν νεοκλασικά.
Μα τα νεοκλασικά σπίτια είχαν χρώμα.
Πράγμα που σημαίνει πως ο νεοκλασικισμός στην Ελλάδα έφερε χρώμα. Ώχρες, γαλάζιο, φιστικί, όλα ήταν νεοκλασικισμός. Και στην Αθήνα, αλλά και στην Πάρο. Τα έβλεπε αυτά και ο χωριάτης που είχε το σπιτάκι με το δώμα και τα γίδια, και εμπνεόταν. Έφτιαχνε μια πρόσοψη νεοκλασική στο σπίτι του, με αέτωμα, ας πούμε, και το έβαφε ροζ. Έχω βρει τέτοια παραδείγματα -και στη Σαντορίνη.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, λοιπόν, αυτό ήταν το κυρίαρχο μοντέλο, και επηρέασε τα πάντα. Όπου βλέπεις ξεφτισμένο χρώμα στις Κυκλάδες, πρόκειται είτε για επίδραση από τα νεοκλασικά, είτε από τα προηγούμενα, τα φράγκικα. Θέμα λευκού δεν υπήρχε.
Τα δε Δωδεκάνησα άργησαν να ενωθούν με την Ελλάδα, και κάποιοι προς το τέλος ήθελαν να δείξουν πόσο πατριώτες είναι. Στην Κάλυμνο, ας πούμε, που την ξέρω πολύ καλά, έβαφαν τα σπίτια τους γαλάζια. Όχι όλοι, βέβαια -ο ένας το έβαφε γαλάζιο, ο διπλανός το έβαφε ώχρα, κι ο παραδιπλανός ροζ. Αλλά το γαλάζιο κυριαρχούσε. Και κανείς δεν είχε να πει τίποτα. Υπάρχουν ακόμα παλιές τέτοιες γειτονιές, και στην Κάλυμνο και στη Σύμη.
Το θέμα είναι ότι πουθενά δεν υπήρχε καθολική επικράτηση του άσπρου. Αυτό επιβλήθηκε με το ζόρι κάποια στιγμή πολύ αργότερα, όταν θεωρήθηκε πως πρέπει να υπάρχει ομοιομορφία, ένα ενιαίο πρότυπο: Λευκό χρώμα, μπλε πόρτες και καμάρες. Αυτό σερβιρίστηκε παντού. Και αποφασίστηκε για λόγους τουριστικούς".
Διάβασε κάτι σχετικό εδώ, και δες μερικές εικόνες Σαντορίνης εδώ, και λίγες ακόμα εδώ.